Son Güncelleme: 26 Aralık 2025

YLSY bursiyerleri için tez yazma ve yayın stratejileri: adım adım yol haritası

YLSY kapsamında yurt dışında lisansüstü eğitim alan bursiyerler için güçlü bir tez ve ondan türeyen yayınlar, hem akademik kariyer hem de kurumunuza katkı açısından belirleyicidir. Bu rehber, tez konusunun doğru çerçevelenmesinden dergi seçimine, hakem sürecinden dil stratejilerine kadar somut, uygulanabilir adımlar sunar. Lemon Academy olarak yurt dışındaki akademik yolculuğunuzda stratejik planlama ve doğru kaynaklarla yanınızdayız.

İçindekiler

• YLSY bağlamında tez ve yayın hedefini doğru koymak
• Konu seçimi ve literatür stratejisi
• Yöntem, veri ve etik onay süreçlerini hızlandırmak
• Yazım planı ve zaman yönetimi
• Uluslararası yayın stratejileri ve dergi seçimi
• Hakem süreci, kapak mektubu ve revizyon yönetimi
• Dil, akademik araçlar ve işbirlikleri
• YLSY yükümlülükleri ve kurumsal etki
• Sonuç
• Sıkça Sorulan Sorular

YLSY bağlamında tez ve yayın hedefini doğru koymak

YLSY bursiyerleri, eğitim sonunda Türkiye’ye dönerek belirli kurumlarda hizmet verir. Bu nedenle tez ve yayın hedefleriniz yalnızca bireysel akademik prestij için değil, kurumunuzun öncelikleri ve ülkenin stratejik ihtiyaçlarıyla uyumlu olmalıdır. Tez konusu belirlerken üç ekseni bir araya getirin: alanınızdaki küresel araştırma gündemi, kurumunuzun ihtiyaçları ve uygulanabilirlik.

İlk adım olarak danışmanınızla “yayınlanabilir bir tez” kavramını netleştirin. Tezi tek ve kapsamlı bir doküman olarak değil; giriş-çerçeve, yöntem, bulgu ve tartışmayı birden fazla makale üretebilecek “publishable units” şeklinde kurgulayın. Bu yaklaşım, mezuniyet öncesi en az bir-iki makalenin kabul ihtimalini artırır. Kriterlerinizi ve zaman çizelgenizi, YLSY Bursu kapsamındaki akademik gereklilikleri de dikkate alarak yazılı hale getirin.

Konu seçimi ve literatür stratejisi

Konu seçerken veri erişimi, yöntem uygunluğu ve literatürdeki boşluklara (gap) odaklanın. Güçlü bir literatür haritası, çalışmanızı doğru dergiye ve doğru sorulara yönlendirir.

Sistematik tarama ve yönetilebilir kapsam

Literatürü sistematik tarayın: tarama terimlerini, kapsama kriterlerini ve dışlama nedenlerini bir protokol ile kaydedin. Alanınıza uygun raporlama standartlarını (ör. PRISMA, CONSORT, STROBE) inceleyin. Arama motorları ve veri tabanları (Web of Science, Scopus, PubMed vb.) arasında tutarlılık sağlayın. Kaynak yönetimi için Zotero veya Mendeley kullanın; alıntı ve referans stilini tez başında belirleyin.

Çalışma sorularınızı “spesifik, ölçülebilir, ulaşılabilir, ilgili, zamana bağlı” (SMART) hale getirin. Fazla geniş konular yerine daraltılmış, net hipotezlere sahip sorular, hem tezinizin kalitesini artırır hem de makaleye dönüşümü kolaylaştırır.

Tez-dergi uyumu ve yayınlanabilir parçalara ayırma

Tez bölüm başlıklarınızı hedeflediğiniz dergilerin makale şablonlarıyla karşılaştırın. Bir derleme makalesi (systematic review), bir yöntem-makalesi (method paper) ve bir-iki ampirik çalışma gibi bir paket, mezuniyet öncesi en az bir “early accept” şansı yaratır. Tezinizin literatür bölümünü bağımsız bir derleme makalesine dönüştürmek için erkenden yazmaya başlayın.

Yöntem, veri ve etik onay süreçlerini hızlandırmak

Etik onay, veri erişimi ve izinler çoğu zaman gecikmenin temel kaynağıdır. Üniversitenizin etik kurulu takvimini, teslim tarihlerini ve gerekli belgeleri ilk ayda çıkarın. Çok merkezli veri topluyorsanız, paydaş kurumlarla gizlilik ve veri paylaşım sözleşmelerini netleştirin. Veri yönetim planınızı (DMP) oluşturun: dosya isimlendirme, yedekleme, anonimleştirme, açık veri politikası.

Yöntem seçiminizi erken pilot çalışmalarla test edin. Ölçüm araçlarının dil adaptasyonu gerekiyorsa geri çeviri ve güvenilirlik analizlerini tez yazımına paralel yürütün. Reprodüksiyon ve şeffaflık için kod/analiz paylaşıma hazır olsun (ör. GitHub, OSF) ancak gizlilik ve dergi politikalarına uygun davranın.

Yazım planı ve zaman yönetimi

Zamanı modüllere bölmek, üretkenliği artırır. Haftalık yazma saatlerini takvimde “blok”layın, her blok için somut çıktı belirleyin (ör. “Yöntem 1.000 kelime”, “Şekil 2 revizyonu”). Pomodoro gibi mikro zamanlama teknikleri ve teslim tarihine göre geriye planlama, baskıyı yönetmenizi sağlar.

Aşağıda tez-yayın süreci için örnek bir 12–18 aylık yol haritası yer alıyor:

Uluslararası yayın stratejileri ve dergi seçimi

Dergi seçerken kapsam (aims & scope), hedef kitle, açık erişim politikası, değerlendirme süresi, kabul oranı ve indekslenme durumuna bakın. SJR ve JCR metrikleri (Q1–Q4, etki faktörü) daha kapsamlı bir resim verir. “Yırtıcı” (predatory) dergilerden uzak durun: şeffaf olmayan ücretler, çok hızlı kabul vaatleri, zayıf hakemlik gibi işaretlere dikkat edin.

Makalenizi hedef derginin yazım kurallarıyla birebir uyumlu hale getirin: özet yapısı, tablo/şekil limitleri, veri paylaşım ve etik beyanlar. Kapak mektubunda çalışmanızın özgün değerini, literatürdeki boşluğu nasıl kapattığını ve derginin okuyucusuna neden uygun olduğunu bir paragrafta net biçimde anlatın.

Hakem süreci, kapak mektubu ve revizyon yönetimi

Hakem yorumları eleştiri değil, geliştirici bir diyaloğun parçasıdır. Her yorumu numaralandırın, yanıtlarınızı “quote-response” formatında tabloya dökün. Gerekli ek analizleri ve ek materyalleri (supplement) açıkça işaretleyin. Katılmadığınız noktalarda nazik ve kanıta dayalı açıklama yapın; alternatif analiz veya referansla gerekçelendirin. Revizyon süresini aşmamak için proje planınıza revizyon blokları ekleyin.

Reddedilme yayının doğal parçasıdır. Hızlı “resubmission” için alternatif dergileri önceden belirleyin. Format farklarını (referans stili, kelime limitleri) hızlıca uyarlamak için bir dönüşüm kontrol listesi oluşturun.

Dil, akademik araçlar ve işbirlikleri

Uluslararası görünürlük için güçlü bir akademik İngilizce gereklidir. Erken dönemde yazma pratikleri ve alan terminolojisini geliştirin. Dil gelişimi için Yurtdışında Dil Eğitimi almayı düşünebilir, anlık seviyenizi görmek için de İngilizce Seviye Testi Çöz ile kendinizi değerlendirebilirsiniz.

ORCID hesabı, Google Scholar profili ve kurumsal sayfanızı güncel tutun. Kaynak yönetimi (Zotero/Mendeley), intihal kontrolü (iThenticate/Turnitin), yazım denetimi (Grammarly, LanguageTool), veri analizi (R, Python, NVivo), grafik üretimi (ggplot, matplotlib) gibi araçları sürece entegre edin. Ortak yazarlıkta katkı şeffaflığını CRediT taksonomisiyle belgeleyin.

Lemon Academy’nin Yurtdışı Eğitim Danışmanlık ekibi; doğru üniversite ve danışman eşleşmesi, başvuru stratejisi ve akademik yol haritanızın oluşturulması gibi başlıklarda sizinle birlikte planlar. Sahada ilerlerken vize-ikamet gibi lojistiklerde odak kaybetmemeniz için bu destek kritiktir. Sağlık ve vize süreçlerinde beklenmedik sorunlar yaşamamak adına Yurtdışı Eğitimde Sağlık Sigortası seçeneklerini de erkenden netleştirmenizi öneririz.

YLSY yükümlülükleri ve kurumsal etki

Tezinizin Türkiye’de yürütülecek projelere aktarılabilirliğini planlayın: politika önerileri, teknoloji transferi, eğitim modülleri gibi çıktıları önceden kurgulayın. Dönüşte görev yapacağınız kurumla iletişimde kalın; ara raporlar ve kısa politika notları hazırlayarak sürece şeffaflık kazandırın.

Kaynakları çeşitlendirmeyi ihmal etmeyin. YLSY’nin yanında alanınızla uyumlu fırsatları takip etmek için Yurtdışı Yüksek Lisans Bursları sayfalarını inceleyebilirsiniz; ek fonlar saha çalışması veya konferans katılımına esneklik sağlayabilir.

Sonuç

YLSY bursiyeri olarak tez ve yayın hedefinizi stratejik şekilde planladığınızda, hem uluslararası görünürlük elde eder hem de Türkiye’deki kurumunuza somut değer taşırsınız. Doğru konu seçimi, güçlü bir literatür zemini, sağlam yöntem ve iyi bir yayın planı bu başarının anahtarıdır.

Lemon Academy, başvurudan mezuniyete ve yayın sürecine kadar yolculuğunuzda yanınızda. Planınızı bugün yazıya dökün, danışmanınızla hizalayın ve ilk küçük yayını hedefleyerek yola başlayın.

Sıkça Sorulan Sorular

1) Tezimden kaç makale çıkarmayı hedeflemeliyim? Disipline göre değişir, ancak 1 derleme + 1 ampirik çalışma çoğu alanda gerçekçi ve etkili bir hedeftir. Verinin kapsamı uygunsa üçüncü bir kısa teknik/method note eklenebilir.

2) Preprint yüklemek yayın kabulünü etkiler mi? Birçok dergi preprint’i kabul eder; ancak politikalar farklıdır. Hedef derginin yönergelerini mutlaka kontrol edin ve kapak mektubunda preprint durumunu şeffafça belirtin.

3) Hangi dergiyi seçmeliyim? Çalışmanızın konusu ve metoduyla uyumlu, alanınızın hedef kitlesine hitap eden, SJR/JCR’de taranan, makul değerlendirme sürelerine sahip dergileri tercih edin. Yırtıcı dergilerden kaçının.

4) Hakem yorumlarına nasıl yanıt vermeliyim? Her yorumu numaralandırın, kısa ve kanıta dayalı yanıt verin, gerekli değişiklikleri metinde izlenebilir biçimde belirtin. Katılmadığınız noktalarda nazikçe ve referansla gerekçelendirin.

5) İngilizce yazımım yeterli değil; ne yapabilirim? Erken dönemde yazma pratiği oluşturun, meslektaş geri bildirimi alın ve gerekiyorsa profesyonel dil düzenleme desteği kullanın. Gelişim için Yurtdışında Dil Eğitimi ve seviyenizi görmek için İngilizce Seviye Testi Çöz iyi başlangıçlar sunar.

6) YLSY takvimiyle yayın süreçlerini nasıl uyumlarım? Tezi yayınlanabilir parçalara ayırın, literatür/derleme makalesini erkenden gönderin, veri toplama biter bitmez ilk ampirik makaleyi hedefleyin ve revizyonları takvime bloklayın.

7) Konferans sunumları gerçekten önemli mi? Evet. Erken geri bildirim sağlar, görünürlüğünüzü artırır ve makale kalitesini yükseltir. Çoğu zaman iyi bir konferans bildirisi, dergi makalesine giden yolu kısaltır.

8) Lojistik ve idari süreçler akademik performansımı etkiler mi? Kesinlikle. Vize, sigorta ve konaklama gibi konuları önceden planlayın. Odak kaybını önlemek için Lemon Academy’nin Yurtdışı Eğitim Danışmanlık ekibi ve Yurtdışı Eğitimde Sağlık Sigortası çözümlerinden yararlanabilirsiniz.